استان ايلام بنا به اسناد فراوان تاريخي بخشي از كشور عيلام باستان بوده است و از قديم الايام مهد تمدن و زيست بوده است . در كتيبه هاي بابلي عيلام را « آلامتو» يا «آلام » خوانده اند كه به معناي كوهستان يا كشور طلوع خورشيد است . از سال 1309 شمسي در تقسيمات كشوري ايلام جزو استان پنجم (كرمانشاهان ) گردد و تا سال 1353 يكي از شهرستانهاي آن بود تا اينكه در اين سال به استان ايلام تبديل گرديد

ناهمواريهاي استان ايلام از چين خوردگيهاي موازي درجهت شمال غربي و جنوب شرقي بوجود آمده است. اين كوهها از رسوبات دوران اول تا چهارم زمين شناسي به يادگار مانده اند، ولي شكل گيري كلي آنها عموماً به دوران دوم و سوم زمين شناسي مربوط است. اين كوهها چنان گسترده و فشرده اند كه امكان شكل گيري دشتهاي ميانكوهي درميان آنها فراهم نشده است.

وجه تسميه نام ايوان بر اساس اقوال تاريخي چنين است كه در فصل بهار هنگامي كه انوشيروان از مدائن به سوي مهرگان قذق كه يكي از ايالت هاي جبال بوده همسايه ايالت ماسبندان آن و پايتخت تابستاني ساسانيان محسوب مي شده كه مركز آن شهر صيمره بوده است، آمده  چون بهار ايوان از زيبايي خاصي برخورد بوده است انوشيروان از منطقه خوشش آمده وگفته است : چه منطقه زيبا و دل انگيزي ! اي كاش ايوان ( مدائن) ما چنين بود . كه از اين زمان بوده به اين منطقه ايوان گفته اند. اما مطلب مستند تر كه در كتب و اساطير گذشته نيز آمده اين منطقه آريوخ بوده كه بعدها در زمان ساسانيان به آريوخان يا آريوحان كه مركز ايالت ماه سبندان بود نام برده شده است كه گمان مي رود ايوان از همان آريوخان گرفته شده است

 غار زينه گان (غار بهشت): غار شگفت انگيز زينه گان در ۵ كيلومتري جنوب شرق شهر صالح آباد و در فاصله ۵۲ كيلومتري شهر ايلام قرار دارد. اين غار روباز كه بيش از يك كيلومتر طول دارد، داراي آب فراوان، دهليزهاي آبگير، قنديل هاي متعدد و آبچك هاي طبيعي و بسيار جالب مي باشد. هواي داخل غار بسيار سرد و مطبوع است. در حالي كه در منطقه صالح آباد در تابستان حدود بيش از ۴۸ درجه گرما دارد، اختلاف هواي بيرون غار با درون آن تقريباً ۵۰ درجه مي باشد و به همين دليل با آن " غار بهشت" گفته مي شود. سرخس ها، جلبك ها، گل ها و گياهان خودروي داخل غار، رنگ سنگ ها، پيچ و خم هاي داخل غار، لب هاي بهم دوخته قسمتهايي از سقف غار همه و همه حكايت از شگفتي هاي طبيعت استان ايلام دارد. اين غار يكي از جاذبه هاي مهم توريستي استان ايلام مي باشد.

 غار خفاش: اين غار در سه كيلومتري شمال شرقي شهر دهلران در دامنه كوهي مشرف به دره و چشمه هاي آب گرم دهلران واقع شده است. طول غار ۱۵۵ كتر، عرض آن ۳۰ متر و ارتفاع آن از سقف با كف ۵۰ متر مي باشد. دهليزهاي وسيعي در اين غار وجود دارد كه عمق بعضي قسمتهاي آن به ۴۰۰ متر مي رسد.

اين غار به علت زندگي بيش از ۲۰۰۰۰ خفاش در داخل آن به " غار خفاش" معروف مي باشد. خفاش هاي آن از نوع دم دار و بزرگ هستند. اين غار يكي از غارهاي تاريخي عصر غارنشيني است كه بعدها به زيستگاه خفاش ها تبديل شده است.

موضوع مورد توجه در اين غار وجود توده عظيم و ضخيم فضله خفاش در كف غار است كه طي هزاران سال پديد آمده است و كشاورزان از آن براي تقويت زمين هاي زراعي استفاده مي كنند. اين غار در فهرست آثار ملي ثبت شده  و مورد حفاظت و مراقبت است.

از نظر پوشش گياهي استان ايلام در دامنه‌هاي غربي رشته كوه زاگرس گسترشي از شمال غرب به جنوب شرق دارد و از ويژگي‌هاي ناهمواري‌ها در تعيين مرزها تاثير زيادي پذيرفته است. رشته كوه كبيركوه به عنوان مهم‌ترين عامل جغرافيايي در تعيين سيماي طبيعي استان اعم از پوشش گياهي و منابع آب و خاك تاثير زيادي گذاشته و به تبع آن سكونتگاه‌ها و مراكز جمعيتي نيز پهنه‌هايي را كه از امكانات محيطي مناسب‌تري برخوردار بوده است جهت استقرار برگزيده اند. 

البته عكس هايي كه در مطالب قبل فرستاده شده را هم نگاهي بكنيد

شاكه ي بولي كه اسم اصلي او گويا شاكرم و اصالتا" از مردم دهستان بولي(روستاي پاقلعه) بخش اركوازي ايلام بوده است به همراهي خان منصور ايواني( از خان هاي ايوان در عهد واليان) از شاعران برجسته ي شعر كُردي گويش جنوبي به شمار مي آيند كه زندگي و اشعار آنها پس از چند سده ورد زبان كُرد زبانان و به ويژه كُردان ايلام بوده است كه در سالهاي ۱۱۰۵-۱۱۹۵ مي زيسته اند.

پوشاك مردان ايلامي

نگرش مردان ايلام به لباس خود به شيوه اي است كه بايستي نشانگر مردانگي ، بزرگ منشي و موقعيت اقتصادي و حتي اجتماعي وي در جامعه باشد. اين روند در  نقاط شهري و پر جمعيت گرايشي به سوي البسه گران قيمت و وارداتي مي باشد. در حاليكه در نقاط عشايري و روستايي كه هنوز پاي بندي به سُنتهاي تا حدودي زيادي برقرار است ،توجه به لباس محلي ولي از نوع مرغوب و آراسته ي آن هنوز از دلگرميهاي مردان است .

بكار بردن هر گونه تزئنيات در لباس مردان مطرود بوده و آنرا ويژه ي زنان مي دانند قلمرو تقريباً كوچك فعلي استان ايلام با جمعيت آن شرايطي را فراهم آورده كه معمولاً بيشتر عناصر لباس از گروههاي همسايه اقتباس گشته و با معدود تغييراتي در پاره اي مواقع در اين ديار ماندگار گردد . تفاوتهاي اساسي در لباس مردان تنها بين عرب زبانان جنوب استان كه خود به استان خوزستان متصل مي باشد ديده مي شود وساير نقاط استان اين تمايزات آنقدر اندك است كه در پاره اي از موارد به چشم نمي آيد. و اين تفاوتها نيز به مرور زمان در حال تغيير به سوي همساني مي باشد. بطور كلي لباس جمعيت شمالي و مركزي استان تا حدود زيادي متاثر از استان كرمانشاه   كه خود نيز از كُردان مي باشند بوده و قلمرو شرقي وجنوب شرقي استان نيز به مقدار زيادي از پوشاك لُرها طي ايام استفاده نموده اند با اين توصيف عمده ترين پوشاك مردان ايلامي از اين قرارند :

كِلاو = كُلاه ( Kelaw) : بغير از كلاههاي وارداتي گوناگوني كه عموماً براي محافظت از سرما و يا گرما در فصول مختلف بعضاً بكار گرفته مي شود بسياري از مردان ايلامي از نوعي كلاه يا عرقچن  كوچك استفاده مي كنند كه از جنس پارچه نخي سفيد ، يا راه راه و بعضاً مشكي راه راه بوده و بر روي آن چفيه مي بندند. اين نوع عرقچن در نقاط مركزي ، شمال و شرق استان و آنهم بيشتر در نقاط عشايري و روستايي بكار برده مي شود .والبته تنها مردان بزرگسال و كهنسال بيشتر از آن استفاده كرده و ساير مردان تنها گاهي چفيه به تنهايي به سر مي بندند.

لَچِگ يا چفيه (Laceg) :چفيه يكي ديگر از سر پوشهاي مردان است كه عموماً وارداتي بوده و در اشكال مختلف مانند سفيد ، سفيد راه راه ، مشكي راه راه و گاهي زمينه سفيد و رگه هاي قرمز يا سبز و بعضاً داراي ريسه دار  كناره مي باشند كه بيشتر به تنهايي به دور سر بسته مي شوند نوعي چفيه با زمينه مشكي و خطوط بسيار نازك قرمز تيره ، سبز با كناره ريسه دار وجود دارد كه بيشتر در شهرستان ايوان و دهستان آسمان آباد شهرستان توسط مردان براي پوشش سر بكار مي رود و همراه عرقچين مي باشد. اين چفيه بيشتر در شهرستان اسلام آباد كه با آنان هم مرز است استفاده دارد بيشتر كسانيكه به حج مي روند از نوع چفيه با زمينه كرم و گلهاي بوته و برگ اسليمي زرد طلايي كه مخصوص كشور عربستان است، استفاده مي كنند كه نشانه ي حج رفتن آنان بوده و نوعي موقعيت اجتماعي فرد را نيز نشان مي دهد .